wtorek, 23 października 2018

Łazienna 24

Przy ulicy Łaziennej kamienic z polichromowanymi stropami nie brakuje i, co ciekawe, wszystkie mają parzyste numery. Jedną z nich jest ta pod numerem 24, gdzie strop jest ogólnodostępny z uwagi na charakter miejsca - działa tam restauracja. Interesujący nas strop znajduje się na parterze w tylnym trakcie kamienicy. Warstwa malarska pochodzi z XVIII wieku. Oglądając polichromie mamy nad głowami przede wszystkim kwiecistą łąkę. W większości jasne kwiaty przedstawione są na ciemniejszym niebieskim tle. Mamy tu dużą różnorodność - znajdziemy słoneczniki, tulipany, żonkile i wiele innych gatunków. Ogólny widok stropu przedstawia się następująco:



Niestety, stan zachowania warstwy malarskiej jest zróżnicowany. Na powyższych zdjęciach widać, że przynajmniej na niektórych deskach jest zachowana całkiem dobrze. Na części stropu dekoracja przetrwała już jednak tylko częściowo, co widać poniżej.




Na stropie przeważają kwiaty, ale po uważnym obejrzeniu okaże się, że są na nim także ptaki. Nie jest ich dużo, ale gdzieniegdzie faktycznie da się je dostrzec. I tu ciekawostka: na stropie odnajdziemy gila, widocznego na poniższym zdjęciu. Ptak został przedstawiony bardzo realistycznie - jest nie tylko charakterystyczny czerwony brzuch, ale nawet białe pióra na skrzydle. Na toruńskich stropach często możemy znaleźć ornitologiczne motywy, ale najczęściej ptaki są przedstawione w sposób fantazyjny, a kolor ich upierzenia to przede wszystkim inwencja twórcza malarza. Gil z Łaziennej 24 jest więc nielicznym przykładem przedstawienia gatunku, który faktycznie i dziś możemy spotkać w Toruniu.

Na tym samym stropie znajdziemy kolejnego ptaka, ale w tym przypadku nie ma już mowy o wizerunku jakiegokolwiek prawdziwego gatunku występującego w Polsce.



Dostępność stropu dla zwiedzających: przy Łaziennej 24 działa restauracja "La Nonna Siciliana". Strop znajduje się w sali dla gości, więc nie ma problemu ze zwiedzaniem.

czwartek, 25 stycznia 2018

Łazienna 16 (Pałac Eskenów)

Łazienna 16 - nie każdy w Toruniu od razu skojarzy sam adres, ale każdy skojarzy o jakim budynku mowa gdy usłyszy nazwę Pałac Eskenów. Doskonale znany i rozpoznawalny obiekt znajduje się właśnie pod tym numerem. Budynek na przestrzeni wieków przechodził bardzo różne koleje losu. Jego początki i pierwszy okres świetności sięgają czasów średniowiecza - w XV wieku kamienica należała do rodu Hutfeldów. 

Koniec wieku XVI wieku przyniósł przebudowę - to właśnie z tego okresu pochodzi m.in. piękny portal wejściowy, a także malowany strop w sieni. Kamienica była już wówczas własnością rodu Eskenów, który pozostawał jej właścicielem jeszcze w XVIII stuleciu.

Polichromowany strop został odkryty jako jeden z pierwszych w Toruniu jeszcze w 1962 roku. Łącznie wyeksponowanych jest siedem belek pokrytych warstwą malarską pod koniec XVI wieku.


Kolejne dekady i kolejne odkrycia pokazały, że ornamenty widniejące w Pałacu Eskenów są bardzo typowymi i charakterystycznymi dla toruńskich stropów malowanych w tym okresie. W wielu innych kamienicach (np. Rynek Staromiejski 4, Rynek Staromiejski 17) można znaleźć motyw dwuwstęgowej plecionki widoczny na poniższym zdjęciu na belce drugiej z góry.


Ponadto na większości belek widnieje maureska. Wszystko wskazuje na to, że malarz korzystał z któregoś z popularnych w tym okresie wzorników, np. Virgila Solisa lub Petera Floetnera.  W Toruniu maureskę da się zobaczyć jeszcze na wielu innych stropach, m.in. w kamienicach przy Chełmińskiej 28, Szerokiej 38, a także przy Rynku Staromiejskim 25 (jedno z nowszych odkryć tego rodzaju z 2016 roku).


Belki z maureską w Pałacu Eskenów pod jednym względem wyróżniają się na toruńskim Starym Mieście. W innych kamienicach regułą jest, że maureska malowana jest ciemnym kolorem na jasnym tle. Przy Łaziennej 16 są natomiast obydwie możliwe wersje, również z jasnym ornamentem na ciemnym tle.


Dostępność stropu dla zwiedzających: przy Łaziennej 16 znajduje się Muzeum Historii Torunia. Nie ma więc najmniejszego problemu z obejrzeniem stropu w godzinach otwarcia muzeum. Co więcej, wchodząc na piętro można z nadwieszanej nad sienią galeryjki zobaczyć strop z odległości dosłownie kilkudziesięciu centymetrów.W środy wstęp jest bezpłatny.